Bối cảnh

• Nói dối:

Từ năm 2001-2003, trong số mấy chục ngàn vụ án tiêu cực bị đưa ra xét xử ở Trung Quốc, có đến 60% vụ là do khai man, làm giả số liệu thống kê, báo cáo láo... như "nói dối không chớp mắt", bằng "những lời có cánh", của những quan chức "nóikhông đỏ mặt", đằng sau hiện tượng nói dối của nhiều quan chức chính là hành vi tham nhũng, là động cơ thăng quan tiến chức để mưu cầu lợi riêng. họ chỉ chịu trách nhiệm với chính mình, còn tính mạng người dân đều không quan trọng.

"Diễn đàn nhân dân Trung Quốc" thuộc hệ thống Nhân dân Nhật Báo viết rằng hiện tượng nói dối của nhiều quan chức Trung Quốc đã "trở thành một ngón nghề, thậm chí nói dối được xem là thước đo của quan chức". Chỉ nói thật khi sắp về hưu hoặc đã về hưu, chỉ nói thật khi không thể giấu... Thậm chí nhiều nơi hình thành hẳn "dây chuyền nói dối": quan làng nói dối quan xã, quan xã nói dối quan huyện, cứ thế nói dối lên trên... để khai man số liệu thống kê, thành tích, che giấu khó khăn, nghèo đói.[7]

Bí thư tỉnh Quý Châu Lưu Phương Nhân thời tại vị còn cao đạo: "Phải lấy đức trị quốc, triển khai cuộc đấu tranh chống tham nhũng đến cùng". Nhưng sau đó ông lại bị xử tù chung thân vì nhận hối lộ 6,6 triệu nhân dân tệ.

Tỉnh trưởng tỉnh Vân Nam Lý Gia đình từng tâm huyết: "Ước nguyện của tôi là trong vòng 5 năm đem lại cuộc sống ấm no cho 1,6 triệu dân nghèo". Chưa đầy 5 năm sau, ông bị xử tử hình vì nhận hối lộ 18 triệu nhân dân tệ.

Bí thư Thành ủy Bắc Kinh, nguyên chủ tịch tỉnh Quảng Tây Thành Khắc Kiệt từng thao thức: "Khi nghĩ đến tỉnh Quảng Tây có hơn 7 triệu dân chưa thoát nghèo, tôi làm Chủ tịch đây cũng không sao chợp mắt". Không lâu sau, ông bị tử hình vì nhận hối lộ hơn 20 triệu nhân dân tệ.

Bí thư Thành ủy Thượng Hải Trần Lương Vũ thì đanh thép: "Công tác chống tiêu cực không thể lơ là một giây một phút nào". Chỉ nửa tháng sau, ông bị cách chức vì dính dáng tới vụ án chiếm đoạt mấy tỉ nhân dân tệ của quỹ bảo hiểm xã hội... [8]

• Vật lộn với tham nhũng

Trung Quốc đã khai trừ khỏi đảng, truy tố và trừng trị gần 50.000 quan chức đảng viên phạm tội tham nhũng trong hai năm 2004 và 2005 trong cơn vật lộn chống tham nhũng.

Đã có tổng cộng 31 đại biểu của "Lưỡng hội",Hội nghị Chính trị hiệp thương nhân dân và Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc (Quốc hội), bị bãi nhiệm trước khi khai mạc kỳ đại hội Đảng lần tứ 17 sắp đến, thậm chí có người còn bị tuyên án tử hình (Hàn Quế Chi, nguyên Chủ tịch Hội nghị Chính trị hiệp thương nhân dân, nguyên Trưởng ban Tổ chức và Phó bí thư tỉnh Hắc Long Giang)

• Chiến dịch chống tham nhũng bí mật từ Hồ Cẩm Đào:

Đầu năm 2006 Hồ Cẩm Đào phát động chiến dịch chống tham nhũng bí mật, các báo đài đều không được tiết lộ thông tin nhằm vào các con cá lớn, các lão hổ.

Vụ Trần Lương Vũ là vụ án tham nhũng và chính trị cực lớn ở Trung Quốc được khui ra kể từ sau vụ ủy viên Bộ Chính trị Trần Hy Đồng, Bí thư Thành ủy Bắc Kinh, phải vào tù vì tham nhũng năm 1995, Trần Lương Vũ là quan chức cao cấp nhất bị cách chức kể từ khi Hồ Cẩm Đào cầm quyền từ năm 2003. Vụ "Trung ương nghiêm đả lão hổ" gây chấn động Trung Quốc và thế giới với lý do chính thức là để yên lòng dân oán hận, làm trong sạch vững mạnh đảng Cộng sản Trung Quốc. Nhưng do tầm mức cũng như vai trò của Trần Lương Vũ mà còn có quan điểm khác cho rằng đây là sự đấu đá nội bộ giữa phe cánh Hồ Cẩm Đào đương nhiệm và Giang Trạch Dân trước Đại hội đảng lần thứ 17.

Dư luận và Tố cáo

Người ta cho rằng đã có dư luận từ lâu về con người của Trần Lương Vũ. Nhưng điều lạ là ông không những không bị phát hiện mà còn tiếp tục leo lên chức cao hơn. Trong thời gian ông giữ chức trưởng khu Hoàng Phố, đã có hơn 500 bức thư tố cáo ông, có nhiều dư luận không tốt về ông, tuy nhiên những điều đó đều bị qui cho tội "Xuyên tạc chính trị" và không được xem xét.

Theo thông tin từ Ủy ban Kiểm tra kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết, hành vi tham ô của Trần Lương Vũ bắt đầu diễn ra từ lúc ông giữ chức trưởng khu Hoàng Phố (1987-1992).

Song cũng có tin cho rằng ngay từ năm 1984, Trần Lương Vũ đã bắt đầu có hành vi phạm tội. Cụ thể, Trần từng yêu cầu Ngô Minh Liệt - chủ tịch Tập đoàn Tân Hoàng Phố - sắp xếp cho vợ con ông đi du lịch nước ngoài, số tiền lên đến 1,59 triệu nhân dân tệ.

Cũng theo Ủy ban Kiểm tra kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (KTKLTƯ), đến năm 2006, cơ quan này và cơ quan tiếp dân đã nhận được rất nhiều đơn thư và người trực tiếp đến phản ánh với nội dung tố cáo Quỹ Bảo hiểm xã hội thành phố Thượng Hải lạm dụng tiền bảo hiểm nhân thọ của dân chúng. Đặc biệt là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Trần Lương Vũ nhúng tay vào thị trường địa ốc, "quan thương cấu kết" để mưu lợi riêng.

Tìm hiểu thực hư

Sau khi nghe phản ảnh, Tổng Bí thư Hồ Cẩm Đào đã cử người bí mật vi hành đến Thượng Hải.

Sau khi đã nắm chắc tình hình, tháng 7 năm 2006 ông đã quyết định ra tay. Sau 2 tháng Ủy ban KTKLTƯ tiến hành điều tra độc lập, Trung ương quyết đoán xử lý vụ việc vi phạm nghiêm trọng của Trần Lương Vũ để làm yên lòng dân đang oán hận.

Tổ điều tra của Ủy ban KTKLTƯ đã khẩn trương làm việc ở Thượng Hải, với nhiệm vụ hoàn thành bản báo cáo trước ngày 8/10/2006 là ngày khai mạc Hội nghị Trung ương 6. Để Hội nghị căn cứ vào bản báo cáo này chính thức cách chức Ủy viên Bộ Chính trị của Trần Lương Vũ.

Quăng thòng lọng

Việc quăng thòng lọng bắt giam một người nhiều thế lực, quyền hành tột mức ở Thành phố lớn nhất nước đòi hỏi phải bí mật, chu đáo, hùng hậu.

• Chủ trương: Tổng Bí thư Hồ Cẩm Đào và Thủ tướng Ôn Gia Bảo đều nắm rất chắc về vụ việc vi phạm của Trần Lương Vũ và sự bất bình của dân chúng Thượng Hải. Ông Hồ Cẩm Đào được biết đã rất kinh ngạc trước sự nghiêm trọng của vấn đề, nhưng xét địa vị đặc biệt của Thượng Hải, nên ông không ra tay ngay mà thận trọng cử người cải trang vi hành để khảo sát tình hình thực tế.
• Chỉ thị cấp cao: khi đã có những tài liệu quan trọng, xét thấy vụ lạm dụng Quỹ Bảo hiểm xã hội đã gây ảnh hưởng xấu trong xã hội lẫn cục diện chính trị. Sau dịp kỷ niệm ngày thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc (Ngày 1 tháng 7), Tổng Bí thư Hồ Cẩm Đào đã chỉ thị cho Ủy ban KTKLTƯ tiến hành điều tra độc lập về vụ này, dù liên quan đến ai cũng làm đến cùng.
• Nhân sự điều tra cấp cao: Tổ điều tra có quy mô lớn hiếm thấy với hơn 100 thành viên do đích thân Hà Dũng, Bí thư Ban Bí thư, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra và Kỷ luật Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc trực tiếp chỉ đạo "Tổ công tác Thượng Hải". Tổ trưởng và tổ phó của tổ công tác đều do Ủy ban Kiểm tra và Kỷ luật Trung ương chọn lọc, chỉ định hoặc giới thiệu và đều có hàm bộ trưởng hoặc thứ trưởng nên khá thuận lợi trong việc điều binh khiển tướng. Còn các nhân viên chủ chốt đa số đều có hàm cấp vụ, cục đã từng trải kinh nghiệm cũng như am tường mánh khoé tiêu cực nên nhanh chóng lật tẩy, bắt bí quan tham ngay khi vào cuộc.
• Bí mật điều tra: Khi về Thượng Hải, Tổ điều tra không liên hệ với bất cứ cơ quan đảng, chính quyền nào. Họ sử dụng Biệt thự Mã Lặc ở đường Bắc Thiểm Tây, ở trong Bộ tư lệnh không quân Quân khu Nam Kinh thuộc tỉnh Giang Tô làm nơi làm việc. Ở đây vừa gần Thượng Hải vừa không nằm trong quyền kiểm soát của Trần Lương Vũ.
• Quyền hành độc lập: Trong 2 tháng Tổ điều tra ở lại đây đã có mấy trăm quan chức trung, cao cấp của địa phương và những người am tường vụ việc được mời đến Biệt thự Mã Lặc để nhân viên điều tra thẩm vấn hoặc gặp gỡ.
• Gỡ nút thắt:

Ủy ban Kiểm tra kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã lập Tổ chuyên án 609 với hơn 300 người để điều tra xử lý đường dây của Trần Lương Vũ.

Nhiều quan chức sau khi rời khỏi Biệt thự Mã Lặc đã hoảng sợ, một số đột nhiên "mất tích" ngay sau khi nhận được giấy triệu tập đến đó như Giám đốc Công An Thượng Hải Ngô Chí Minh (Wu Zhimging).

Cục trưởng Bảo hiểm xã hội Chúc Quân Nhất và Quận trưởng Bảo Sơn, nguyên Thư ký riêng của Trần Lương Vũ là Tần Dụ cũng được triệu đến và bị tuyên bố "song quy" (tức quản thúc cách ly, đem về điều tra) ngay tại chỗ, sau đó áp giải rời khỏi Thượng Hải.

Vào tháng 6 năm 2006, Phó bí thư - trưởng khu Bảo Sơn Thượng Hải Tần Dụ bị bắt. Tiếp đó Chúc Quân Nhất - cục trưởng Cục Lao động Thượng Hải - cũng bị triệu tập điều tra. Vụ án tiêu cực quỹ an sinh xã hội lớn nhất Thượng Hải từ sau năm 1949 đã được gỡ nút vì 2 nhân vật cộm cán này là tay chân thân cận nhất của Trần Lương Vũ. Hơn 50 quan chức và doanh nhân bị bắt, mở đường cho việc bắt lão hổ Trần Lương Vũ.